Katarakta (zaćma) jest główną przyczyną ślepoty na świecie. Jest to zaburzenie widzenia spowodowane postępującym zmętnieniem soczewki oka. Dolegliwość utrudnia przedostatnie się światła do siatkówki co powoduje pogorszenie ostrości widzenia. Skutkuje pogorszeniem widzenia i powoduje mniej lub bardziej znaczny dyskomfort. Głównym czynnikiem ryzyka jest wiek. Stan ten może dotyczyć jednego lub obu oczu. Katarakta jest najczęstszą przyczyną odwracalnej utraty widzenia.
Różne rodzaje zaćmy
- Zaćma u osób starszych jest najczęstsza. Zwykle rozwija się od 65 roku życia. Z wiekiem objawy stają się coraz bardziej wyraźne. Sprzyjać jej może nadmierne spożywanie tytoniu i alkoholu.
- Zaćma pourazowa u dorosłych występuje w wyniku uszkodzenia oka (wstrząs, uderzenie). Jej ewolucja jest często szybka.
- Zaćma może być również skutkiem choroby lub niektórych długotrwałych zabiegów, może też być powikłaniem silnej krótkowzroczności, guza oka itp.
Przyczyna(y)
Zaćma jest zwykle spowodowana
- postępującym zmętnieniem soczewki krystalicznej (dwuwypukłej soczewki znajdującej się w gałce ocznej przed siatkówką). Soczewka ta, znajdująca się tuż za tęczówką, która umożliwia ogniskowanie obrazów, jest zwykle przezroczysta. Gdy staje się nieprzezroczysta, uniemożliwia promieniom świetlnym dotarcie do oka, a obrazy nie układają się prawidłowo na siatkówce.
- Zaćma jest bardzo często spowodowana wiekiem i naturalnym starzeniem się soczewki. Liczba zachorowań wzrasta gwałtownie po 69 roku życia, z 5,3% do 25,8% u mężczyzn powyżej 80 roku życia i do 30,9% u kobiet w wieku 80 lat.
Inne przyczyny zaćmy
- wstrząs, stłuczenie, operacja, zapalenie oka;
- choroby (poważne choroby oczu, cukrzyca, różyczka (u dzieci), choroby metaboliczne
- niektóre długotrwałe leczenie: kortykosteroidy, amiodaron (leki na serce) ;
- ekspozycja na promieniowanie UV;
- nadmierne spożycie tytoniu;
- powikłanie ciężkiej krótkowzroczności, guz oka...
- anomalie genetyczne (zaćma wrodzona).
Istnieją również zaćmy bez ściśle określonego pochodzenia.
Czynniki ryzyka
Głównym objawem zaćmy jest
- postępujące pogorszenie widzenia na odległość; paradoksalnie, widzenie z bliska jest na ogół dobre
- niewyraźne i zmniejszone widzenie w nocy lub w jasnym świetle;
- dyskomfort w świetle, odblaski w słońcu;
- postrzeganie aureoli wokół źródeł światła;
- białe źrenice, szczególnie u dzieci;
- podwójne widzenie, nawet gdy jedno oko jest zamknięte;
- upośledzone widzenie kolorów.
Wskazówka(-ki) profilaktyczna(-e)
Profilaktyka zaćmy opiera się na :
- noszenie okularów przeciwsłonecznych przy silnym świetle: słońce przyczynia się do przedwczesnego starzenia się soczewki krystalicznej;
- zaprzestanie spożywania alkoholu i palenia tytoniu, które według niektórych badań mogą przyczyniać się do rozwoju zaćmy.
W celu potwierdzenia rozpoznania zaćmy konieczne jest przeprowadzenie pełnego badania okulistycznego. Leczenie zaćmy jest wyłącznie możliwe dzięki interwentcji chirurga.
Okulista określa czas operacji, zazwyczaj wtedy, kiedy katarakta powoduje prawdziwy dyskomfort u dotkniętej osoby. Część lub całość soczewki oka jest usuwana i zastępowana implantem. Operacja jest bezbolesna, najczęściej wykonywana w warunkach ambulatoryjnych (bez konieczności hospitalizacji) i trwa od 20 do 30 minut. Operacja soczewki może być wykonana w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Musi być przeprowadzona na każdym oku, gdy zaćma dotyczy obu oczu.
Po operacji zazwyczaj przepisuje się antybiotyki i przeciwzapalne krople do oczu. Ostateczna zdolność do poprawnego widzenia powraca w ciągu kilku tygodni.
